İş hayatında başarılı insanlara prim, ikramiye, ödül veya hisse verilmesine alışığız. Peki ya başarılı insanların ödüllendirilmesi gerekirken, bazen yöneticileri, iş arkadaşları veya kendilerine bağlı çalışanları yüzünden hayatlarının kabusunu yaşadıklarını biliyor muydunuz?
Bir dönem başarılı biri olarak anılırken, nasıl olduğunu anlamadan…
- Yaptığınız işler sürekli eleştirilmeye başlandıysa,
- Artık olumsuz her olay sizden biliniyorsa,
- Yeteneklerinizin çok altında bazı görevleri yapmanız bekleniyorsa,
- Katılmanız gereken konularla ilgili fikriniz alınmıyorsa,
Hoş geldiniz!
İş hayatında bazı sıkıntılar yaşıyor ve kendinizi bir çıkmazın içerisinde hissediyorsanız, her üç çalışandan ikisinin yaşadığı gibi mobbing’e (bir nevi tacize) uğruyor olabilirsiniz.
Mobbing, bir veya birden fazla kişinin bilinçli ve düzenli olarak bir kişiyi iş hayatından dışlayıcı, kötü niyetli davranışlarda bulunmasıdır. Amaç bazen sadece uğraşmak iken, bazen de bu kişinin istifa etmesini sağlamaya çalışmaktır. Bunun belirgin ve tek bir nedeni yoktur. Nedeni bazen mobbingi uygulayan kişinin bozuk karakterinden, bazen iş yerindeki yüksek stres ortamından, bazen de mobbing’e uğrayan kişinin diğerlerinden farklı olmasından kaynaklanır.
Mobbing sinsi sinsi başlar. Ne olduğunu daha anlamadan birden bire kendinizi iş yerinden istifa etmeyi düşünürken bulursunuz. Mobbing’in ilk evresi çatışmalar ile kendini gösterir. Bu evreyi yaşarken mobbing’in başladığını anlamazsınız bile. İşinizi ve kendinizi sürekli savunmak zorunda kaldığınız bir süreçtir yaşadığınız. İkinci evrede işlerin ters gittiğini fark etmeye başlarsınız. Yaptığınız işler eleştirilmeye başlanır. Email yoluyla veya sözlü olarak olumsuz yorumlara maruz kalırsınız; yaptığınız işlere ve karakterinize saldırılar gerçekleştirilir. Üçüncü evrede artık size “zor”, “uzlaşılamaz”, “muhalif”, “paranoyak”gibi bazı sıfatlar yakıştırılmaya başlanır. Böylece bir gruptan veya ekipten dışlanmaya başlarsınız. Dördüncü evrede bu sıfatlar herkes tarafından kabul görmeye başlar. Size karşı olan olumsuz düşüncelere üst yönetimin ve ekip arkadaşlarınızın da dahil olduğunu düşünmeye başlarsınız. Beşinci evre ise genellikle istifaile sonuçlanan evredir.
Yaşarken çok yıpratıcı olduğunu anladığımız, okurken ise ciddiye almadığınız bir kavramdır mobbing. Mobbing’e uğrayan bazı çalışanların bu yıpratıcı dönemde intihara teşebbüs ettiği bile görülmektedir.
İş hayatında çoğu yönetici ve çalışanın yaptığı hata mobbing’i hafife almaktır. Öyle ya, hepimiz çok güçlü, hırslı, yılmayan insanlarız. Ne zorluklardan geçtik, ne sınavlar atlattık, bir iki kişinin yaptığı bu hareketler mi bizi hayatta yıpratacak diye düşünürüz. Bu yüzden mobbing’e uğradığımızı kabul etmeyiz, yaşadığımız sorunlar için bahaneler uydururuz. Hatta çoğu zaman kendimizi suçlarız. İşi yanlış yaptığımızı, zamanımızı doğru yönetemediğimizi, geçimsizolduğumuzu düşünürüz. Bunları kendi suçumuz olarak gördüğümüz için yaşadığımız sıkıntıları kimseyle paylaşmayız. Zayıf bir karaktere sahip olduğumuz düşünülmesin diye kendi iç dünyamıza kapanırız. İçimize kapandıkça sorunlar büyür.
En sık yapılan başka bir hata da her yaşanan olumsuzluğun mobbing olarak yorumlanmasıdır. Mobbing olarak adlandırılabilmesi için bu davranışların en az 6 ay sürmesi gerekir.
“Neden ben?” diye soruyorsanız, kendinizi suçlamaktan vazgeçin. Yapılan araştırmalarda iş hayatında başarılı insanların mobbing’e en çok maruz kalan grup olduğu belirlenmiştir.
Okuduğunuz ve duyduğunuz hikayeler sonunda mobbing yaşadığınızı fark ettiyseniz, biraz rahatlama zamanı. Çünkü artık sorunun ne olduğunu biliyorsunuz.
Sorunu saptadığımıza göre bundan sonra ne yapmamız gerekir? Öncelikle bu dönemde en tehlikeli durum kişinin kendi içine kapanması ve yaşadığı zorlukları kimse ile paylaşmamasıdır. Çünkü sıkıntılarını paylaştığında hem ailesi hem de arkadaşları tarafından dışlanacağını, küçümseneceğini düşünür. Eğer paylaştığınızda “boşver takma”, “iş hayatı bu, bu yüzden üstüne para veriyorlar” gibi durumunuzu ciddiye almayan cevaplar alıyorsanız, sorununuzu paylaştığınızda sizi anlayabilecek birini arayın. Mobbing çok yaygın görülen bir iş problemi olduğu için bu konuyu ele alan birçok internet sitesi bulabilirsiniz. Bu sitelerden uzmanlara ulaşabilir, kendi durumunuz için neler yapabileceğinizi sorabilirsiniz.
Mobbing’e uğrayanların en sık yaşadığı problemlerin başında; uyku bozukluğu, sık sık hastalanmak, psikolojik rahatsızlık belirtileri, huzursuz ruh haligelmektedir. Mobbing’e maruz kalanların çoğunda istifa sonrasında bu rahatsızlıkların hala devam ettiği de görülür.
E-ticaret sektörü gibi, rekabetin yoğun ve büyümenin hızlı olduğu sektörlerde; temelinin iletişim bozukluğu, yanlış kurulan organizasyon yapısı, ve eksik insan kaynakları yönetimi bakış açısı olan “mobbing sorunu” ne yazık ki en sık rastlanan sorunların başında gelmektedir.
Unutmayın bu sorunun doğru tek bir çözüm yolu var: Doğru insanlarla paylaşmak!
Pingback: İş Hayatına Hoş geldiniz! | Ceyda Anıl | HeadHunter
Pingback: Kendi İşine Sahip Olmak | Ceyda Anıl